Sau khi Gorbachev tuyên bố giải thể Liên Xô vào ngày 25/12/1991, Ukraine quốc gia lớn thứ 2 sau Nga trong Liên Xô được thừa hưởng khoảng 1/3 số đầu đạn hạt nhân cùng cơ sở hạ tầng kèm theo trên lãnh thổ của mình. Vào thời điểm đó, Ukraina là cường quốc hạt nhân thế giới, chỉ sau Mỹ, Nga, trên cả Trung Quốc, Anh, Pháp.
Theo lời khuyên nhủ dụ ngọt của các cường quốc hạt nhân, ngày 5/12/1994, tại hội nghị ở Budapest, thủ đô Hungary, các nước gồm Mỹ, Nga, Anh cùng Ukraina đã ký Bản ghi nhớ đảm bảo an ninh cho Ukraina "khẳng định 3 quốc gia Mỹ, Nga, và Anh có nghĩa vụ phải kiềm chế bất kỳ mối đe dọa hoặc động thái sử dụng vũ lực chống lại toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của Ukraine".
Ngày 24 tháng 2 năm 2022, Putin tổng thống Nga đã tự mình "xé bỏ" Bản ghi nhớ Budapest, ra lệnh cho quân đội Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraina.
Hôm qua, ngày 17/10/2024 phát biểu trước Nghị viện châu Âu, tổng thống Ukraina Zelensky đã nhắc lại buổi thảo luận của ông với ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông đã nói với Trump rằng: “Ai là người từ bỏ Vũ khí hạt nhân năm 1994? Đó là Ukraine; rằng"Ai là người phải gánh chịu hậu quả? Đó là Ukraine; rằng: "Ai là người đang phải chiến đấu vì an ninh cho cả châu Âu? Đó cũng là Ukraine." Và ông chốt lại: "Vì vậy, hoặc là Ukraine phải tái sở hữu VKHN, hoặc Ukraine phải gia nhập NATO và Ukraine muốn chọn giải pháp gia nhập NATO. Ông Trump đã trả lời: "Đó là sự công bằng”.
Thế nên, nếu bị từ chối gia nhập NATO thì Ukraine phải nghiêm túc xem xét khả năng khôi phục lại kho vũ khí hạt nhân của mình. Việc Ukraina sản xuất quả bom (hay tên lửa) hạt nhân đầu tiên sẽ mất vài tuần. Hãng tin BILD đưa tin.
Mấy tháng trước, một quan chức cấp cao của Ukraine đã nói với BILD và các thành viên khác trong một nhóm nhỏ các chính trị gia và quan chức rằng, Ukraine sẽ không chấp nhận có một cuộc hành quân thứ hai của lực lượng Nga vào thủ đô Kyiv. Trong trường hợp này, kho vũ khí hạt nhân của Ukraine sẽ phải được khôi phục.
"Chúng tôi có vật liệu, chúng tôi có kiến thức. "Nếu có lệnh, chúng tôi chỉ mất vài tuần để có được VKHN đầu tiên", một viên chức Ukraine phụ trách cung cấp vũ khí cảnh báo. Theo ông, phương Tây nên "nghĩ ít hơn về ranh giới đỏ của Nga và nghĩ nhiều hơn về ranh giới đỏ của chính chúng tôi"./.
