Trong tuần này Hoa Kỳ đã củng cố vị thế của mình trên Biển Đông, đưa ra một tuyên bố, lần đầu tiên chính thức chỉ trích các tuyên bố chủ quyền trên biển của Trung Quốc ở Biển Đông là bất hợp pháp và cáo buộc Bắc Kinh đang thực hiện một “chiến dịch bắt nạt”.
Trong tuyên bố đưa ra ngày 13 tháng Bảy, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ còn cáo buộc Trung Quốc tìm cách xây dựng một đế chế hàng hải ở vùng biển có nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào, bất chấp những lo ngại trong khu vực.
Một ngày sau, ngày 14 tháng Bảy, Trợ lý Ngoại Trưởng Mỹ David Stilwell đã phát biểu trực tuyến tại một hội thảo về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế (CSIS) tổ chức, rằng Hoa Kỳ phản đối “chiến thuật kiểu xã hội đen” (gangster tactics) của Trung Quốc ở Biển Đông.
Theo ông Greg Poling, một chuyên gia về Biển Đông của CSIS, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington DC, thì tuyên bố cho rằng hành động của Trung Quốc là bất hợp pháp đã mở đường cho một phản ứng cứng rắn hơn từ Hoa Kỳ, như thông qua lệnh trừng phạt các quan chức Trung Quốc vì những hành động gây hấn của họ trên Biển Đông, và có thể dẫn đến các hoạt động để khẳng định sự hiện diện của hải quân Hoa Kỳ.
Ông nói thêm rằng với lời lẽ mạnh mẽ hơn trước, tuyên bố mới nhất của Hoa Kỳ có “tác động tức thì” trên mặt trận ngoại giao trong việc vận động quốc tế để phản đối các hành động “bất hợp pháp” của một quốc gia, đồng thời cũng có thể khuyến khích và mở đường cho các bên tranh chấp Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam và Philippines, có thể đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ hơn cho riêng mình để đáp trả Trung Quốc.
Chỉ một ngày sau khi Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đưa ra tuyên bố mới nhất về Biển Đông, tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Ralph Johnson của Hải quân Mỹ đã hoạt động ở quần đảo Trường Sa.
===============================
Dưới đây là nguyên bản tuyên bố của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ:
Hoa Kỳ thúc đẩy cho một vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và mở rộng. Ngày nay, chúng tôi đang đẩy mạnh chính sách của Hoa Kỳ tại một vùng quan trọng, gây tranh cãi của khu vực này - Biển Đông. Chúng tôi khẳng định: các yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như chiến dịch bắt nạt để kiểm soát các nguồn tài nguyên này.
Ở Biển Đông, chúng tôi tìm cách giữ gìn hòa bình và ổn định, duy trì tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế, giữ cho lưu lượng thương mại không bị cản trở và phản đối mọi nỗ lực sử dụng cưỡng ép hoặc vũ lực để giải quyết tranh chấp. Chúng tôi chia sẻ những lợi ích sâu sắc và hợp lý này với nhiều đồng minh và đối tác của chúng tôi, những người từ lâu đã tán thành một trật tự quốc tế dựa trên các quy tắc.
Những lợi ích chung này đang đối diện với mối đe dọa chưa từng thấy, đến từ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC). Bắc Kinh sử dụng hành vi đe dọa để làm suy yếu quyền chủ quyền của các quốc gia ven biển Đông Nam Á ở Biển Đông, hiếp đáp để ngăn cản các nước này khai thác các nguồn tài nguyên ngoài khơi, khẳng định sự thống trị đơn phương và thay thế luật pháp quốc tế với cách ứng xử “mạnh thì thắng.”. Cách ứng xử của Bắc Kinh đã rõ ràng trong nhiều năm. Vào năm 2010, Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ là Dương Khiết Trì đã nói với các đối tác ASEAN rằng Trung Quốc là một nước lớn và các nước khác là các nước nhỏ và đó là sự thật. Quan điểm xâm chiếm thế giới của Trung Quốc không có chỗ đứng trong thế kỷ 21.
PRC không có cơ sở pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của mình lên khu vực. Bắc Kinh đã không đưa ra một cơ sở pháp lý nhất quán nào cho yêu sách Đường Chín Đoạn
trên Biển Đông kể từ khi yêu sách này được chính thức công bố vào năm 2009. Trong một quyết định nhất trí vào ngày 12 tháng 7 năm 2016, Tòa án Trọng tài được thành lập theo Luật Công ước Biển 1982 - mà Trung Quốc là một quốc gia thành viên - đã bác bỏ các tuyên bố chủ quyền trên biển của Trung Quốc là không có cơ sở theo luật pháp quốc tế. Toà án đứng về phía Philippines, quốc gia đưa ra vụ kiện ra toà trọng tài, trên hầu hết các tuyên bố.
Như Hoa Kỳ đã tuyên bố trước đây và như được quy định cụ thể trong Công ước, quyết định của Tòa án Trọng tài là quyết định cuối cùng và ràng buộc về mặt pháp lý đối với cả hai bên. Hôm nay chúng tôi xác định Hoa Kỳ có cùng quan điểm với quyết định của Toà án về các tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông của Trung Quốc. Cụ thể:
- Trung quốc không thể đòi chủ quyền trên biển một cách hợp pháp - bao gồm bất cứ Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) nào phát xuất từ Bãi cạn Scarborough và Quần đảo Trường Sa, đối với Philippines trong các khu vực mà Toà án xác định là thuộc Vùng đặc quyền kinh tế của Philippines hoặc trong thềm lục địa của Philippines. Việc Bắc Kinh quấy nhiễu nghề cá và việc khai thác năng lượng ngoài khơi của Philippines trong những khu vực này là bất hợp pháp, cũng như bất cứ hoạt động đơn phương nào của Trung Quốc nhằm khai thác các nguồn tài nguyên đó. Theo quyết định ràng buộc về mặt pháp lý của Toà án, Trung quốc không có chủ quyền lãnh thổ hay hàng hải hợp pháp tại Đá Vành Khăn hay Bãi Cỏ Mây, cả hai thực thể này thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Philippines. Bắc Kinh cũng không có chủ quyền lãnh thổ hay hàng hải phát xuất từ những thực thể này.
- Vì Bắc Kinh không đưa ra được tuyên bố chủ quyền hợp lý, hợp pháp trên Biển Đông nên Hoa Kỳ bác bỏ bất cứ tuyên bố nào của Trung Quốc về chủ quyền lãnh hải bên ngoài 12 hải lý từ các đảo Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền tại Trường Sa (không ảnh hưởng đến các tuyên bố chủ quyền của các quốc gia khác đối với các đảo này). Do đó, Hoa Kỳ bác bỏ bất cứ tuyên bố chủ quyền nào của Trung Quốc trong vùng biển xung quanh Bãi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam), Bãi cạn Luconia (ngoài khơi Mã Lai), vùng biển trong khu vực Vùng đặc quyền kinh tế của Brunei và Natuna Besar (ngoài khơi Nam Dương). Bất cứ hành động nào của Trung Quốc nhằm quấy nhiễu nghề cá hay việc khai thác dầu khí của các nước khác trong các vùng biển này - hoặc tiến hành các hoạt động đơn phương khai thác - là bất hợp pháp.
- Trung Quốc không có chủ quyền lãnh thổ hay hàng hải hợp pháp đối với (hoặc xuất phát từ) Bãi ngầm James, một thực thể hoàn toàn chìm dưới nước chỉ cách Mã Lai 50 hải lý và cách bờ biển Trung Quốc khoảng 1.000 hải lý. Bãi ngầm James thường được ghi trong các tài liệu tuyên truyền của Trung Quốc là “lãnh thổ cực nam của Trung Quốc.” Luật quốc tế nói rõ ràng rằng: Một thực thể chìm dưới nước như Bãi ngầm James không thể được bất cứ nước nào tuyên bố chủ quyền và không thể tạo ra vùng hải phận. Bãi ngầm James (chìm gần 20 mét dưới mặt biển) không phải và không bao giờ là lãnh thổ Trung Quốc, cũng như Bắc Kinh không bao giờ có thể khẳng định chủ quyền hàng hải hợp pháp từ Bãi ngầm này.
Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình. Hoa Kỳ đứng cùng với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á của chúng tôi trong việc bảo vệ quyền chủ quyền của họ đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi, phù hợp với các quyền và nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi sát cánh với cộng đồng quốc tế để bảo vệ tự do trên biển cả và sự tôn trọng chủ quyền và bác bỏ mọi nỗ lực dùng ‘sức mạnh để áp đặt chủ quyền’ ở Biển Đông hoặc khu vực rộng lớn hơn.
Facebook Việt Tân chuyển dịch
Nguồn: Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ - https://www.state.gov/u-s-position-on-maritime-claims-in-t…/
