von Gernot Kramper (Stern)
Nguyễn Xuân Hoài lược dịch
Valeri Gerassimov được coi là một thiên tài quân sự của Nga, giờ đây ông ta có nhiệm vụ giành chiến thắng ở Ukraine. Chỉ có điều ông tướng này cũng là người từng lên kế hoạch tấn công chớp nhoáng, xâm lược Ukraine và đã thất bại thảm hại.
Tướng Sergei Surovikin (Armageddon)
Tướng Sergei Surovikin, được biết đến với biệt danh Tướng Armageddon vì có thành tích phá hủy tan tành Aleppo vào năm 2016, đã được thay thế tướng Valery Gerassimov làm chỉ huy lực lượng Nga ở Ukraine. Gerassimov là tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Nga, chỉ huy lực lượng vũ trang ở Ukraine điều này đã được, Bộ Quốc phòng Nga đăng trên Telegram. Surovikin chỉ tại vị ba tháng. Điều đặc biệt của sự thay đổi chỉ huy là ở chỗ Surovikin vẫn trụ lại ở Ukraine, nhưng ông ta trở thành cấp phó của Gerassimov. Hai nhân vật là cấp phó khác là Oleg Salyukov và Alexei Kim.
Sự thất bại của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái
Sự thay thế Surovikin liên quan đến hai diễn biến. Surovikin đã tìm cách tránh các cuộc tấn công trên bộ hết sức tốn kém và đầy khó khăn, ông ta đã tìm kiếm thắng lợi thông qua tấn công trên không. Surovikin huy động vũ khí tầm xa, tức máy bay không người lái, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, mục tiêu tấn công là phá hủy hạ tầng cơ sở năng lượng điện của Ukraine. Mất điện vào mùa đông thực sự sẽ làm tê liệt sản xuất công nghiệp của Ukraine, cuộc sống của người dân ở các thành phố trong điều kiện mất điện là không thể.
Tuy nhiên Surovikin không thể đạt được mục tiêu chiến lược này. Lưới điện tuy bị hư hỏng, nhưng mất điện chỉ là tạm thời. Cho đến nay, mạng luôn có thể được sửa chữa. Hiệu quả phá hủy của các vụ tấn công riêng lẻ là thấp nếu so sánh với các trận ném bom hủy diệt hay ném bom rải thảm. Ngoài ra, hầu hết các máy bay không người lái đều bị lực lượng phòng không Ukraine bắn hạ. Nga cũng đã thất bại trong việc làm suy yếu hoặc vô hiệu hóa hệ thống phòng không của đối phương. Điều này chỉ có thể đạt được nếu qua các cuộc tấn công ồ ạt của máy bay không người lái giá rẻ Ukraine để lộ vị trí lực lượng phòng không của mình và chúng sẽ bị vũ khí công nghệ cao tiêu diệt. Trên thực tế, hệ thống phòng không của Kiev được tăng cường nhờ viện trợ các hệ thống bổ sung từ phương Tây.
Chiến lược phòng thủ của Surovikin
Điện Kremlin nghi ngờ trước "những thành công" của Surovikin. Việc lui quân của Surovikin qua đầu cầu Cherson đi ngược chủ trương của Putin, mặc dù qua đó ông ta cứu được gần 20.000 quân thoát vòng vây của kẻ thù. Tuy phải vượt qua một con sông không có cầu nhưng thương vong rất ít. Cuộc rút lui này thực sự là một kỳ tích, tuy nhiên nó lại làm cho Putin bị mất mặt. Hơn nữa, Surovikin đã đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của Tập đoàn lính đánh thuê Wagner. Hai vùng chiến sự "nóng" trên mặt trận dài 1.000 km là khu vực xung quanh các thành phố Bakhmut và Soledar. Thực chất binh đoàn lính đánh thuê Wagner chịu gánh nặng chủ yếu trong cuộc chiến đấu tại đây. Đội quân tư nhân này thực chất có sức mạnh của một quân đoàn chính quy. Đội quân này cùng với các chiến binh Chechnya của Kadyrov là hai binh đoàn độc lập về cơ bản không chịu sự chỉ huy của quân đội Nga ở Ukraine.
Cạnh tranh với tập đoàn Wagner
Trên thực tế, quân Wagner không hoạt động đơn lẻ, lính đánh thuê được sự hỗ trợ của các đơn vị lính dù. Tuy nhiên những thành tích của binh đoàn Wagner làm cho quân chính quy Nga ở Ukraine bị tai tiếng. Cả Tập đoàn Wagner và lính của Chechnya đều có vị thế tốt hơn quân đội chính quy của Putin trong cuộc chiến ở các thành phố của Ukraine. Quân chính quy của Nga dựa trên các đơn vị cơ giới được vũ trang mạnh mẽ, sức mạnh chiến đấu dựa và xe tăng và xe bọc thép chở quân. Những vũ khí này đã bị hao mòn qua chiến đấu và là các loại vũ khí lưu kho lâu năm, không được bảo quản tốt nên bị hỏng hóc nhiều gây hỗn loạn cho các đơn vị chiến đấu của Nga. Trong khi đó lực lượng lính đánh thuê dựa trên bộ binh hạng nhẹ, quen chiến đấu trên bộ, khả năng cơ động cao và linh hoạt.
Tướng Gerassimov sẽ phải cố gắng khôi phục ưu thế của quân đội chính quy và hạ thấp vị trí của Yevgeny Prigohzin, ông chủ binh đoàn Wagner. Tuy nhiên, liệu ông này có làm được hay không vẫn đang là một câu hỏi. Với tư cách là tổng tham mưu trưởng, Gerassimov phải chịu trách nhiệm về kế hoạch xâm lược thất bại ở Ukraine. Trước đây, Gerassimov được coi là một bậc thấy, một nhà chiến lược hiểu rõ bản chất của các cuộc chiến trong tương lai hơn nhiều so với các đồng nghiệp phương Tây. Cuộc xâm lược Ukraine của ông ta hồi tháng 2 năm 2022 sẽ đi vào lịch sử như một ví dụ về một chiến dịch thất bại ê chề, thất bại do sự pha trộn giữa sự kém cỏi, sự kiêu ngạo hãnh tiến và đánh giá hoàn toàn sai về đối thủ.
Các nhiệm vụ của Gerassimov
Gerassimov có nhiều nhiệm vụ phải thực hiện. Người Nga nay đã nhận thức được rằng họ không thể quyết định cuộc chiến bằng một cuộc tấn công của máy bay không người lái. Trên bộ, ngoài những điểm nóng ở Donbass, Surovikin theo đuổi chiến lược phòng thủ. Ông ta muốn tận dụng mùa đông để củng cố các đơn vị đã bị vắt kiệt sức, bổ sung lực lượng dự bị và thiết lập các tuyến phòng thủ sâu trong quá trình này. Về cơ bản các suy nghĩ này không sai.
Các cuộc tấn công được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng sẽ làm suy yếu Ukraine. Kiev chịu tổn thất đáng kể về người và thiết bị trong mùa đông. Số lượng xe tăng chiến đấu và xe bọc thép chở quân giảm sút sẽ tước đi khả năng phản công của Kyiv.
Nhưng với thông báo phương Tây sẽ tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine, điều này làm cho chiến lược của Nga trở nên mong manh. Điện Kremlin lo sợ Kiev sẽ nhận được các phương tiện chiến đấu bộ binh và xe tăng chiến đấu chủ lực do phương Tây thiết kế trong mùa đông. Binh lính Uktaine sẽ được huấn luyện sử dụng các vũ khí mới và sang xuân triển khai tấn công.
Chờ đợi không còn là một sự lựa chọn. Trong quá khứ Gerassimov từng được đánh giá là một nhà tư tưởng quân sự. Nga cần những ý tưởng mới để có thể tiếp tục tấn công bất chấp lực lượng trên mặt đất đang suy giảm. Nhưng trong thời gian qua quân đội Nga đã gặp vấn đề ở mọi cấp lãnh đạo. Sự kém cỏi và bất lực, không có khả năng kiểm soát trước những thách thức không lường trước sẽ không biến mất khi có sự thay đổi về lãnh đạo, ngay cả khi một thiên tài quân sự nắm chiếc ghế điều hành.
Những gì tưởng như một sự thay đổi quyền lực thực chất lại có rất ít thay đổi. Là chánh văn phòng và là người thân cận với Putin, Gerassimov thực chất đang ở một vị trí cao hơn. Hơn nữa Điện Kremlin hay có xu hướng can thiệp trực tiếp vào kế hoạch tác chiến. Bộ Quốc phòng Anh nhận xét rằng việc tổ chức lại sẽ không làm hài lòng "phần lớn cộng đồng blogger quân sự và các thế lực theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Nga, những người ngày càng đổ lỗi cho Gerassimov về cách điều hành chiến tranh kém cỏi". Việc Gerassimov phải đích thân xuất hiện trên chiến trường "là dấu hiệu cho thấy tình hình ngày càng nghiêm trọng mà Nga đang phải đối mặt và là sự thừa nhận rõ ràng rằng Nga không đạt được các mục tiêu chiến lược của mình".
Nhưng giờ đây, "cánh tay phải của Putin" đã có mặt tại hiện trường, tự mình chỉ đạo mọi hoạt động thay vì can thiệp vào công việc của người khác. Ngoài ra, Gerassimov có mối quan hệ trực tiếp với giới lãnh đạo ở Điện Kremlin. Ông ta có thể thu hút toàn bộ bộ máy quân sự của Nga bên ngoài Ukraine ở quy mô hoàn toàn khác so với một Surovikin. Vai trò quyết định trong những tháng tới sẽ do các nhà kỹ trị ngành công nghiệp vũ khí nắm giữ. Bất chấp lệnh trừng phạt, họ phải cung cấp số lượng lớn thiết bị hạng nặng cho quân đội. Chỉ khi đó, Gerassimov mới có thể bổ sung lực lượng của mình ở Ukraine. Và chỉ với trang thiết bị phù hợp, Nga mới có thể huy động thêm binh lính để giành ưu thế về quân số ở mặt trận./.
