Von Julian Aé (Redakteur im Ressort Wissen) - WELT
Nguyễn Xuân Hoài
Huyết áp cao được coi là một căn bệnh của nền văn minh, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Áp huyết cao là “kẻ giết người thầm lặng” vì bản thân người bị bệnh không cảm nhận thấy có bệnh. Một giáo sư tim mạch giải thích về tầm quan trọng của chẩn đón sớm và những phương pháp điều trị hiện đại nào có thể bảo vệ trước các cơn đau tim, đột quỵ và bất lực.
Ở Đức khoảng một phần ba dân số bị áp huyết cao, theo Viện Robert Koch. Nhiều người không biết mình có bệnh và ngay cả những người biết mình bị áp huyết cao nhưng lại không tìm cách điều trị.
Điều này nguy hiểm chết người vì huyết áp cao là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với các bệnh tim , mạch, là nguyên nhân gây ra hầu hết các trường hợp tử vong. Giáo sư Ulrich Laufs tại Bệnh viện Đại học Leipzig giải thích về trị liệu và tại sao thực phẩm chức năng và các lựa chọn thay thế khác có thể nguy hiểm.
WELT: Điều gì diễn ra trong cơ thể, khi áp huyết liên tục quá cao?
Ulrich Laufs: Huyết áp cao có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ cơ thể. Đầu tiên và quan trọng nhất, hệ thống mạch máu bị tổn thương vì các mạch máu mất tính đàn hồi và trở nên cứng. Cùng với mức lipid máu kém, huyết áp cao là một trong những yếu tố chính có thể gây ra các cơn đau tim, đột quỵ và nhiều bệnh khác, đó là lý do chính dẫn đến tử vong sớm hoặc bị bệnh nặng. Huyết áp có thể được kiểm soát rất tốt nếu có biện pháp xử lý kịp thời. Ngoài ra, về lâu dài huyết áp cao có thể phá hủy thận , dẫn đến rối loạn cường dương, tức bất lực và thậm chí thúc đẩy chứng sa sút trí tuệ.
WELT: Thông thường người ta không biết khi áp huyết cao ...
Laufs: Đúng thế, đó là một vấn đề lớn. Nguy hiểm nhất là người ta không nhận thấy thảm họa sắp xảy ra. Chúng ta không có bất kỳ dây thần kinh nào trong mạch máu. Điều này có lẽ chủ yếu vì lý do sinh học tiến hóa. Huyết áp cao không gây đau đớn và thường chỉ gây ra các triệu chứng khi tổn thương đã xảy ra. Một trường hợp ngoại lệ là khi huyết áp rất cao, có thể dẫn đến “mặt đỏ phừng phừng“, nhức đầu, có cảm giác bồn chồn, nôn nao.
WELT: Với huyết áp, người ta phân biệt giữa giá trị tâm thu và tâm trương. Chúng khác nhau ở điểm gì?
Laufs: Giá trị tâm thu, thường được đề cập đầu tiên, nói một cách đơn giản, lúc này máu chảy từ tim vào mạch. Giá trị tâm trương nói lên áp suất trong giai đoạn thư giãn khi máu mới chảy vào tâm thất. Đó là lý do tại sao giá trị tâm thu ở người khỏe mạnh luôn cao hơn giá trị tâm trương.
WELT: Từ điểm nào thì cần phải điều trị áp huyết cao?
Laufs: Điều này phụ thuộc vào cách thức và thời điểm đo huyết áp. Giá trị đo ở phòng khám có xu hướng cao hơn một chút so với đo tại nhà vì bệnh nhân thường hơi bị căng thẳng. Áp huyết bị coi là cao khi giá trị tâm thu trên 140 mmHg (milimét thủy ngân).
WELT: Di truyền có vai trò gì trong bệnh cao huyết áp?
Laufs: Di truyền là một yếu tố cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, nó tương đối phức tạp vì có những tổ hợp gen khác nhau tương tác để dẫn đến tính nhạy cảm di truyền. Xơ cứng động mạch, tức là lắng đọng trong mạch, là nguyên nhân của hầu hết các bệnh tim và mạch máu, do đó đây là nguyên nhân gâytử vong phổ biến nhất. Điều đó cũng có nghĩa là điều trị kịp thời bệnh cao huyết áp và lượng mỡ trong máu cao có thể ngăn ngừa một tỷ lệ lớn các trường hợp tử vong sớm này.
WELT: Nói thế có nghĩa là yếu tố di truyền có tính quyết định ai là người bị đau tim?
Laufs: Di truyền chỉ mà một mặt của tấm huy chương.Điều rất quan trọng là những hành vi nào thêm vào yếu tố di truyền. Hút thuốc, lười vận động, béo phì và uống quá nhiều bia rượu có ảnh hưởng rất bất lợi.
WELT: tức chế độ ăn uống không lành mạnh...
Laufs: về điều này tôi thấy cần thận trọng. Ăn uống như thế nào không có ý nghĩa quyết định, quan trọng nhất là tổng lượng calo mà người ta ăn vào. Điều quan trọng là không ăn lấy được. Với một số người thì hạn chế ăn muối cũng có thể có lợi.
WELT: Phương pháp điều trị điển hình là gì?
Laufs: Trước hết, đó là việc loại trừ tất cả các nguyên nhân hữu cơ hoặc liên quan đến thuốc gây ra huyết áp cao. Đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, những người có giá trị tâm thu rất cao, các bệnh của các cơ quan khác hoặc rối loạn nội tiết tố cũng có thể là nguyên nhân. Cần kiểm tra kỹ thận, cơ quan chịu trách nhiệm điều chỉnh huyết áp. Khi những điều này được loại trừ, cơ sở của liệu pháp luôn là lối sống. Vì thế điều chủ yếu là loại bỏ các yếu tố gây tăng cân, ngừng hút thuốc và tăng cường tập thể dục, tăng cường vận động. Đó là các biện pháp làm giảm áp huyết cao. Người ta có thể tự điều trị căn bệnh này.
WELT: Thế còn vai trò của thuốc?
Laufs: Bên cạnh thay đổi lối sống, thuốc là công cụ quan trọng nhất để kiểm soát huyết áp cao. Đã có những thay đổi lớn trong những năm gần đây, góp phần tạo ra một liệu pháp riêng lẻ hơn với ít tác dụng phụ hơn. Một chương trình mới trong đó các thành phần hoạt tính khác nhau được kết hợp với liều lượng thấp để đạt được khả năng dung nạp tốt hơn với hiệu quả cao hơn. Một ưu điểm khác là số lượng viên nén được giữ ở mức thấp nhất có thể với các chế phẩm kết hợp. Người ta đã chứng minh bệnh nhân dùng thuốc thường có độ tin cậy cao hơn, số lượng càng ít càng tốt. Đó là điều quyết định cho sự thành công của liệu pháp: những loại thuốc tốt nhất sẽ vô dụng nếu bạn không dùng chúng thường xuyên.
WELT: Nhiều bạn trẻ tỏ ra hoài nghi khi dùng thuốc. Họ nghĩ mình còn trẻ, chưa già nên không cần phải lo. Hậu quả của cách suy nghĩ này sẽ thế nào?
Laufs: Chẩn đoán kỹ lưỡng và điều trị nhất quán, kể cả dùng thuốc, là yếu tố rất quan trọng đặc biệt đối với những người trẻ tuổi có vấn đề về huyết áp cao. Bởi vì vấn đề xảy ra càng sớm, các sự kiện có thể đe dọa tính mạng như đau tim hoặc đột quỵ có thể xảy ra sớm hơn. Xin nói thẳng, bất cứ ai từ chối điều trị đều có nguy cơ tử vong sớm. Có rất ít bệnh nào khác mà đã được nghiên cứu sâu, kể cả mối liên quan đến các bệnh khác và lại dễ kiểm soát và điều trị như bệnh cao huyết áp. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ rối loạn cương dương rất nhiều. Yếu tố này đôi khi nổi bật hơn trong nhận thức của các chàng trai trẻ. Bảo vệ chống đột quỵ và sa sút trí tuệ là quan trọng đối với người lớn tuổi. Điều quan trọng là phải nâng cao nhận thức về vấn đề này và chỉ ra những cơ hội mà liệu pháp mang lại.
WELT: Nhiều người tin vào các giải pháp thay thế như dùng một số loại thảo dược, lá lẩu hoặc thực phẩm chức năng để hạ áp huyết, bác sỹ thấy thế nào ?
Laufs: Điều này rất dễ kiểm soát, bằng cách uống các thứ đó rồi đo áp huyết thì sẽ biết ngay. Làm gì có thuốc tiên? Nếu có thì chúng tôi đã không bỏ qua. Với các loại thảo dược này nếu dùng với liều lượng vừa phải thì không có gì đáng ngại. Nhưng nếu người ta tin vào mấy thứ đó, dùng nó và bỏ không theo giõi áp huyết của bản thân thì rất nguy hiểm.
WELT: Ông có nói đến việc kiểm tra. Có cần thiết thỉnh thoảng tự đo áp huyết ở nhà không?
Laufs: Nên thế, đặc biệt tôi khuyên người cao tuổi nên làm việc này, nhất là với những người đã từng phải điều trị về cao huyết áp. Tôi khuyên bệnh nhân của tôi nên đo huyết áp bốn lần trong bốn ngày liên tiếp trước khi đến gặp bác sĩ và trao đổi với thầy thuốc về các giá trị đó. Việc làm này, giúp để có thông tin có giá trị có thể quan trọng trong việc điều chỉnh thuốc. Ngoài ra, đương sự cần tự chịu trách nhiệm và có thể tham gia trị liệu - yếu tố này đối với tôi rất quan trọng./.
Về nhân vật:
Professor Ulrich Laufs
Professor Ulrich Laufs là giám đốc phòng khám và phòng khám đa khoa về tim mạch tại Bệnh viện Đại học Leipzig. Ông là chuyên gia về nội khoa, tim mạch, mạch máu và chăm sóc đặc biệt về nội khoa.
Nguồn:Bluthochdruck: „Das Perfide ist, dass man vom drohenden Unheil nichts bemerkt“ - WELT
